آیا با واژه قرارداد هوشمند آشنا هستید؟ می‌دانید چه مزیت‌هایی دارد؟ واقعیت این است که با ورود تکنولوژی جدید بیت کوین روش ارسال و دریافت پول و اسناد و مدارک تغییر کرد و به وجود واسطه‌ای مثل بانک دیگر نیازی نبود. در عوض برای ارسال پول‌ها و اسناد و مدارک از فناوری جدید قرارداد هوشمند یا SMART CONTRACT استفاده می‌شد. در واقع قراردادهای هوشمند وظیفه انجام معاملات را بر عهده گرفتند؛ کاری که قبلا توسط یک فرد سوم انجام می‌شد. با استفاده از این فناوری می‌توان پول و اسناد و مدارک را در سطح بزرگتری و در میان صنایع مختلفی انتقال داد. حتما سوالاتی مثل این که قرارداد هوشمند چیست، چگونه کار می‌کند و چگونه می‌توان از آن استفاده کرد در ذهنتان نقش بسته است. برای رسین به پاسخ همه این سوالات با من تا انتهای این مقاله همراه باشید.
بیت کوین به عنوان اولین ارز دیجیتال در سال 2009 اختراع شد و یک راه برای به اشتراک گذاشتن ارزش بدون دخالت اشخاص ثالث مثل بانک محسوب می‌شد. چندین ارز دیجیتال دیگر مانند بیت کوین هم وجود دارد و معامله این ارزها در سیستمی به نام بلاکچین انجام می‌شود.
قرارداد هوشمند یک فناوری است که به شما این امکان را می‌دهد تا ارزش و دارایی خود را در طیف وسیعی از صنایع منتقل کنید.
این کار معمولا توسط افراد واسطه برای مشاغل معاملاتی انجام می‌شود. در واقع قرارداد هوشمند برنامهای است که می‌تواند روی بلاک چین ذخیره شود و در بعضی شرایط از پیش تعیین شده فعال شود. از این قراردادها برای اجرای خودکار و اتوماتیک توافق‌نامه استفاده می‌شود، به همین دلیل تمامی شرکت‌کننده‌های قرارداد می‌توانند خیلی سریع، بدون دخالت واسطه و در کسری از زمان به نتیجه نهایی دست پیدا کنند. این قراردادها روند و جریان کار را هم به صورت خودکار و اتوماتیک فعال می‌کنند و زمانی که شرایط برقرار باشد فعالیت بعدی آغاز می‌شود.
مخاطبین هوشمند از طریق فناوری بلاک چین با یکدیگر همکاری می‌کنند و این به طور خودکار باعث می‌شود که به حداکثر پتانسیل خود دست پیدا کنند. بیت کوین به عنوان پایه‌ای برای مخاطبین هوشمند عمل می‌کند و بلاک چین یک برنامه نرم‌افزاری است که دارایی‌های دیجیتالی را کنترل می‌کند. این شامل کدهای منطقی است که دارایی‌های الکترونیکی را در فواصل زمانی جابجا می‌کند. بلاک چین همیشه این کار را به شیوه غیر متمرکز ارائه می‌دهد و همیشه بسیار بیشتر از بیت کوین نشان داده می‌شود. مخاطبین هوشمند به عنوان اجزای بستر بلاک چین نسل بعدی معرفی می شوند.
قراردادهای هوشمند به شما کمک می‌کند تا پول، دارایی، سهام یا هر چیز با ارزشی را به یک روش شفاف و بدون درگیری مبادله کنید و نیازی هم به وجود یک واسطه نداشته باشید.
بهترین راه برای توصیف قراردادهای هوشمند، مقایسه این فناوری با خرید و فروش ماشین است. معمولا شما به وکیل یا دفتر اسناد رسمی مراجعه می‌کنید، به آنها پول می‌دهید و منتظر می‌مانید تا سند ماشین را دریافت کنید. با قراردادهای هوشمند، شما به سادگی یک بیت کوین را به فروشنده می‌دهید و سپرده، گواهینامه رانندگی یا هر سندی که لازم است وارد حساب شما می‌شود. علاوه بر این قراردادهای هوشمند نه تنها قوانین و مجازات‌های مربوط به یک توافق را شبیه قراردادهای سنتی تعیین می‌کنند، بلکه به طور خودکار این تعهدات را هم اجرا می‌کنند.
قراردادهای هوشمند برنامه‌هایی هستند که روی بلاکچین ذخیره می‌شوند و در صورت برآورده شدن شرایط از پیش تعیین شده، اجرا می‌شوند. آنها معمولا برای خودکارسازی اجرای توافق شده مورد استفاده قرار می‌گیرند تا همه شرکت‌کنندگان بتوانند فورا و بدون دخالت واسطه یا اتلاف زمانی از نتیجه مطمئن شوند. همچنین می‌توانند یک گردش کار را به صورت خودکار انجام دهند و در صورت برآورده شدن شرایط، اقدام بعدی را آغاز کنند.
شما با استفاده از قرارداد هوشمند می‌توانید پول، دارایی، سهام یا هر چیز دیگری را بدون وجود فرد سومی، به صورت شفاف و بدون هیچ مشکلی انتقال دهید. برای درک بهتر مطلب یک مثال می‌زنیم:
فرض کنید می‌خواهید یک خانه را از فردی بخرید. می‌توانید این کار را از طریق بلاک چین و با پرداخت ارز دیجیتال مثل بیت کوین یا اتریوم انجام دهید. رسیدی دریافت می‌کنید که درون آن یک قرارداد مجازی وجود دارد. همچنین یک کلید ورودی دیجیتالی در تاریخ مشخصی به دستتان می‌رسد. اگر این کلید در زمان مشخصی به دست شما نرسد، بلاک چین به طور خودکار پول را به شما بازپرداخت می‌کند. اگر کلید قبل از زمان اجاره برای شما فرستاده شود، تابع، کلید و هزینه را برای شما نگهداری می‌کند و دوباره در روز موعود برایتان می‌فرستد.
این سیستم براساس if-then کار می‌کند و صدها نفر شاهد آن هستند. پس هیچگونه عیب و نقصی در تحویل کلید به شما وجود ندارد. اگر کلید به شما داده شود، یعنی شما قطعا پول دریافت کلید را پرداخت کرده‌اید. اگر مبلغ را از طریق بیت کوین پرداخت کنید، می‌توانید کلید را دریافت کنید. این مدارک بعد از زمان مشخصی به صورت اتوماتیک لغو می‌شوند و از آنجایی که تمام شرکت‌کننده‌ها به صورت همزمان از این موضوع آگاه می‌شوند، کد نمی‌تواند بدون اطلاع هیچ یک از افراد فرستاده شود.
بیت کوین به عنوان اولین فناوری پشتیبان قرارداد هوشمند شناخته می‌شود. قراردادهای هوشمند زمانی اجرا می‌شوند که قرار باشد پول یا سندی از یک شبکه به شبکه دیگر منتقل شود. گره‌های شبکه تنها زمانی با هم وارد مبادله می‌شوند که شرایط خاصی اتفاق بیفتد.
قراردادهای هوشمند با پیروی از عبارات ساده "اگر/وقتی/ آنگاه" که در کد بلاک چین نوشته می شوند، کار می‌کنند. شبکه‌ای از رایانه‌ها زمانی که شرایط از پیش تعیین شده برآورده شده و تأیید شده باشد، اقدامات را انجام می‌دهند. این اقدامات می‌تواند شامل آزاد کردن وجوه به طرف مربوطه، ثبت نام وسیله نقلیه، ارسال اعلان یا صدور بلیط باشد. بلاکچین پس از تکمیل تراکنش به روز می شود و به این معنی است که تراکنش قابل تغییر نیست و تنها طرف‌هایی که مجوز دریافت کرده‌اند می‌توانند نتایج را ببینند.
در یک قرارداد هوشمند می‌توان شرط‌های متعددی که لازم است تا شرکت‌کنندگان رضایت داشته باشند و یک معامله رضایت‌بخش صورت بگیرد، تعیین کرد. شرکت‌کنندگان برای ایجاد شرایط باید
سپس می‌توان قرارداد هوشمند را توسط یک توسعه‌دهنده برنامه‌ریزی کرد – اگرچه سازمان‌هایی که از بلاک چین برای تجارت استفاده می‌کنند، قالب‌ها، رابط‌های وب و سایر ابزارهای آنلاین را به طور فزاینده‌ای برای ساده‌سازی ساختار قراردادهای هوشمند ارائه می‌کنند.
به طور کلی خطرات قرارداد هوشمند در سه دسته قرار می‌گیرد:
قراردادهای هوشمند نیز همانند سایر فناوری‌ها مزایای زیادی دارند که در ادامه به چند مورد از آنها اشاره می‌کنیم:
یکی از مزایای اصلی قراردادهای هوشمند، سرعت بالای آنها است و قرارداد بلافاصله پس از تحقق یک شرط اجرا می‌شود. از آنجایی که قراردادهای هوشمند دیجیتالی و خودکار هستند، هیچ کاغذی برای پردازش دستی کارها وجود ندارد و هیچ زمانی برای تطبیق خطاهایی که اغلب از پر کردن دستی اسناد ناشی می‌شوند، صرف نمی‌شود.
از آنجایی که هیچ فرد سوم و واسطه‌ای دخالت ندارد و تراکنش‌ها به صورت رمزنگاری شده بین شرکا به اشتراک گذاشته می‌شوند، لازم نیست نگرانی در مورد تغییر اطلاعات داشته باشید. اطلاعات به نفع هیچ کس هیچ تغییری نخواهند کرد. نیازی هم به این سوال نیست که آیا اطلاعات برای منافع شخصی تغییر داده شده است یا خیر!
سوابق تراکنش‌های بلاک چین به صورت رمزنگاری شده است و به همین دلیل هک کردن آنها خیلی سخت خواهد بود. علاوه بر این، از آنجایی که هر رکورد در دفتر کل توزیع شده به رکورد قبلی و بعدی خود متصل است، هکرها مجبورند برای تغییر یک رکورد، تمامی زنجیره را تغییر دهند تا بتوانند یک رکورد را تغییر دهند.
قراردادهای هوشمند نیازی به واسطه برای مدیریت تراکنش‌ها ندارند. در نتیجه هیچ تاخیر زمانی و در نتیجه هزینه‌های مرتبط به آن وجود نخواهد داشت.
Sonoco و IBM در تلاش هستند تا با افزایش شفافیت در زنجیره تامین، مشکلات مربوط به حمل و نقل داروهای مهم و نجات‌دهنده را کاهش دهند. Pharma Portal که توسط IBM Blockchain Transparent Supply پشتیبانی می‌شود، یک پلتفرم مبتنی بر بلاکچین است که داروهای کنترل‌شده با دما را از طریق زنجیره تامین ردیابی می‌کند تا داده‌های قابل اعتماد، معتبر و دقیق را در بین چندین طرف ارائه دهد.
Home Depot از قراردادهای هوشمند در بلاک چین برای حل سریع اختلافات با فروشندگان استفاده می‌کند. از طریق ارتباطات بلادرنگ و افزایش دید در زنجیره تامین، روابط قوی‌تری با تامین‌کنندگان ایجاد می‌شود و در نتیجه زمان بیشتری برای کارهای حیاتی و نوآوری صرف می‌شود.
کسب و کارها با پیوستن به we.trade - شبکه مالی تجارت که توسط IBM Blockchain تشکیل شده است - یک اکوسیستم اعتماد برای تجارت جهانی ایجاد می‌کنند. we.trade به عنوان یک پلتفرم مبتنی بر بلاک چین، از قوانین استاندارد شده و گزینه‌های معاملاتی ساده برای کاهش اختلاف، ریسک و در عین حال تسهیل روند معاملات و گسترش فرصت‌های تجاری برای شرکت‌ها و بانک‌های شرکت‌کننده استفاده می‌کند.
یکی از مواردی که ذکر آن ضروری به نظر می‌رسد، این است که قراردادهای هوشمند نیز مثل فناوری‌های دیگر دچار یک سری چالش‌ها می‌شوند و حتی ممکن است مورد سوء استفاده قرار بگیرند. قرارداد هوشمند و بلاک چین می‌توانند دنیای دارایی‌های دیجیتال، تبادل و مدیریت خودکار قراردادها را تغییر دهند. متخصصان در این حوزه به شفافیت داده‌ها و تغییرناپذیر بودن رکوردها در بلاکچین اشاره می‌کنند. این موضوع نشان‌دهنده امنیت، اعتماد و یکپارچگی بیشتر این سیستم می‌شود. اما هیچ کس تا به حال در مورد مکانیسم‌های جلوگیری از کلاهبرداری صحبت نکرده است.
به هر حال جلوگیری از کلاهبرداری در بلاک چین و قرارداد هوشمند مثل هر فناوری دیگری غیرممکن و سخت خواهد بود. در ادامه به یک سری روش برای کاهش تعداد دفعات کلاهبرداری از قرارداد هوشمند اشاره می‌کنیم.
احتمالا با پیشرفت ارزهای دیجیتال در آینده چنین مشکلاتی کمتر به وجود می‌آید و قرارداد هوشمند بیشتر از قبل مورد استفاده قرار می‌گیرد.
منبع: blockchain-council | finextra | blockgeeks | ibm
