آنچه در این مقاله میخوانید ، اتفاقاتی است که دانشمندان بزرگ دنیا درباره آینده مشاغل توضیح داده اند . کتاب آینده کسب و کار (The Future of Business) با ویراستاری ارشد آقای روهیت تلوار (Rohit Talwar) در سال ۲۰۱۵ در لندن منتشر شده است. این کتاب در ایران توسط دبیر فدراسیون جهانی آینده پژوهی، آقای وحید وحیدی مطلق ترجمه شده و انتشارات آینده پژوه آن را منتشر کرده است. در ادامه به معرفی این کتاب و بررسی محتوای آن می‌پردازیم. این کتاب مجموعه‌ای از دیدگاه‌ها و تحقیقات ۶۰ آینده پژوه برجسته جهانی در مورد تحولات پرشتاب دنیا است. روهیت تلوار (Rohit Talwar) ویراستار ارشد این کتاب در سال ۲۰۱۵ تصمیم می‌گیرد که با همکاری سایر آینده پژوهان دنیا ایده‌ها و تحلیل‌های خود و دیگر آینده پژوهان را در مورد آینده و در حوزه‌های مختلفی مثل کسب‌وکار، کشاورزی، هوش مصنوعی، اقتصاد، سیاست و... بررسی و منتشر کند.
از آنجایی که همکاری با تعداد زیادی پژوهشگر و نویسنده به زمان زیادی نیاز دارد (این زمان حتی ممکن است به دو سال هم برسد) روهیت تلوار تصمیم گرفت تا از مدل تفکر تصاعدی برای انتشار این کتاب استفاده کند. چون به هر حال وقتی صحبت از آینده و تغییرات زندگی مدرن باشد، دو سال زمان بسیار زیادی است. در این دو سال ممکن است بسیاری از ایده‌ها پیاده شده باشند و بسیاری از تحلیل‌ها دیگر به کار نیایند. با مدل تفکر تصاعدی، این کتاب در یک بازه زمانی دو ماهه نوشته می‌شود.
در مقدمه این کتاب چند سوال اساسی در مورد آینده و دنیایی که پیش رو داریم مطرح می‌شود. بازارهای جدید در دنیای آینده، بازارهایی دیجیتالی و خودکار هستند و چرخه‌های کسب‌وکار در چنین بازارهایی کوچک می‌شوند. در این شرایط چطور می‌توان کار کرد، استراتژی ارائه کرد و با سایر کسب‌وکارها رقابت کرد؟ مدیران شرکت‌های بزرگ در دنیای آینده باید بتوانند نیروی کار در بازه سنی ۱۶ تا ۹۰ سال را مدیریت کنند. چرا که در آینده، توسعه فناوری در حوزه‌های مختلف به خصوص در بخش سلامت و افزایش بهره‌وری، باعث می‌شود که سن توانایی کار کردن افزایش پیدا کند و شاید بازنشستگی دیگر معنایی نداشته باشد.
علاوه بر این به دلیل افزایش دانش، اطلاعات و توانمندی در نوجوان‌ها، بسیاری از آنها از سنین ۱۶ سالگی وارد بازار کار می‌شوند. در این شرایط مدیریت نیروی انسانی در آینده به چه صورت خواهد بود؟ چه ابزارهایی برای مدیریت این بازه زمانی طولانی بین نیروی کار وجود دارد؟ سوال دیگری که در مورد آینده دنیا مطرح می‌شود و در این کتاب به آن پرداخته شده این است که توانمندی‌های ذهنی و جسمی انسان تا کجا قرار است ارتقاء پیدا کند؟ قدرت بالای جسم و ذهن انسان که حاصل پیشرفت‌های علمی است، چه تاثیراتی بر زندگی آینده ما خواهد داشت؟ سوال مهم دیگر در مورد سرنوشت منابع طبیعی در آینده است.
در آینده اگر به دلیل محدودیت منابع طبیعی ناچار به سهمیه‌بندی باشیم، تولید به چه صورت ادامه پیدا خواهد کرد؟ احتمالا پاسخ این سوالات در افزایش بهره وری،به خصوص در پروژه‌های کشاورزی و صنایع غذایی است. هوش مصنوعی چقدر در زندگی آینده ما تاثیرگذار است؟ آیا می‌تواند بازار کار را تغییر دهد؟ اگر زمانی با وجود هوش مصنوعی نیازی نباشد که نیروی انسانی کاری انجام دهد، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ یکی از مسائلی که به عقیده آینده پژوهان ممکن است در آینده مطرح شود، در نظر گرفتن درآمد پایه جهان‌شمول است. به این معنا که انسان‌ها بدون کار کردن، درآمدی پایه را دریافت می‌کنند.
درست مثل دوران پاندمی کرونا که بسیاری از دولت‌ها در سراسر دنیا، از مردم خواستند که در خانه‌ها بمانند، کسب و کار خود را تعطیل کنند و از دولت کمک مالی برای گذران زندگی دریافت کنند. در واقع شیوع کرونا در عصر حاضر به بسیاری از روندهایی که در آینده‌ای نزدیک در انتظارمان بود، سرعت بخشید. سوال دیگری که در این بخش مطرح می‌شود، آینده پول است. در آینده چه اتفاقی برای پول می‌افتد؟ آیا پول با ماهیت امروزی در آینده هم وجود خواهد داشت؟ تاثیر آن در کسب و کار چیست؟ آیا پول همین ابزار برای مبادله است یا مدل مالی و فیزیک پول به کلی تغییر می‌کند؟
یکی از مباحث دیگری که در کتاب مطرح شده، پیشران‌های تغییرات است؛ پیشران‌هایی که دنیای ما را به سوی همگرایی آشفته ساز می‌برد. به عقیده نویسندگان این کتاب، نیروهای پیشران، مجموعه‌ای از کلان روندها را تشکیل می‌دهند که باعث ایجاد تغییرات در دنیای آینده می‌شود. یکی از این کلان‌روندها، تحول دیجیتال است که با وجود هوش مصنوعی و رباتیک، شاهد خودکار شدن سریع و دیجیتال شدن ماهیت کار و نیروی کار خواهیم بود. در نهایت مبحث دیگری که مطرح شده، استفاده از تکنولوژی بلاکچین و تغییراتی است که می‌تواند در دنیا ایجاد کند که این تغییرات بیشتر از همه در حوزه اقتصادی و ثبت الکترونیک وقایع قابل مشاهده است.
در ادامه سرفصل‌های مهم کتاب را خواهید دید و اینکه در هر سرفصل به چه مواردی پرداخته شده است. در آینده تک تک این مباحث و سرفصل‌های کتاب را مفصل بررسی می‌کنیم.
در فصل اول به شکلی کاملا گسترده به ایده‌های نوظهور و بنیادی پرداخته شده است؛ ایده‌هایی که مستقیما روی آینده کسب‌وکار تاثیرگذار هستند. ضمنا در مورد ۳۰ بخش کلیدی که در صنعت و آینده کسب‌وکار تاثیرگذار هستند، صحبت شده است. در بخش دیگری از این فصل به پیشران‌های توسعه کسب‌وکار در آینده پرداخت شده و اینکه روند کسب‌وکار جهانی به چه سمتی خواهد بود.
تمرکز این بخش از کتاب در حوزه فناوری و در بازه زمانی بعد از سال ۲۰۳۰ میلادی است. فناوری‌های حیاتی در این دوره باعث شگفتی ما خواهند شد و دنیا را برای همیشه تغییر می‌دهند.
این فصل نوشته گری اسکات است. نویسنده در این بخش از کتاب به تحول‌های عمیق دیجیتال تمرکز دارد و تاثیراتی که در زندگی ما دارد. در این بخش، نویسنده چند سناریو را مطرح می‌کند که بعضی از آنها ممکن است در دنیای فعلی، کاملا علمی و تخیلی به نظر برسند ولی با توجه به روند پیشرفت دنیا، اتفاق افتادن آنها اصلا بعید نیست.
دراین فصل، جرد لئونارد، آینده پژوه سوئیسی در مورد اهمیت پذیرفتن یک پیمان اخلاقی در دنیای دیجیتال صحبت می‌کند. به عقیده این آینده پژوه با وجود تغییرات سریعی که در حوزه‌های مختلف زندگی در حال روی دادن است، باید مهار و کنترل این تغییرات را به دست بگیریم. در واقع اسب سرکش فناوری باید در خدمت اخلاق بشری باشد. در این قسمت از کتاب، رابطه انسان و دنیای ماشینی از جنبه اخلاقی بررسی می‌شود. اینکه در آینده ماشین‌ها چطور وارد زندگی انسان می‌شوند و ما چطور می‌توانیم از آنها استفاده کنیم تا مغلوب نشویم؟
واضح است که ظهور فناوری‌هایی مثل چاپگرهای سه بعدی باعث ایجاد تغییرات بزرگی در روند تولید می‌شود که نتیجه آن نوآوری در زنجیره خلق ارزش محصولات است. یکی از نتایج استفاده از پرینترهای سه‌بعدی در تولید، ایجاد وفور و فراوانی است. با فراوان شدن تولید و قرار گرفتن محصولات در اختیار عده زیادی از افراد، ثروت و انحصار تولید از دست یک عده خاص خارج می‌شود و بین مردم توزیع خواهد شد. این بخش بیشتر از هر چیز به به نظام سیاسی و حکومتی دنیا می‌پردازد. دنیایی که با وجود چاپگرهای سه‌بعدی و حتی چهاربعدی، تغییرات زیادی خواهد داشت که پیش‌زمینه نظم نوین جهانی است.
در این بخش در مورد مردم سالاری صحبت می‌شود. اینکه فناوری چگونه می‌تواند باعث ارتقاء مردم سالاری شود و الگوهای اجتماعی و سیاسی جدیدی در دنیا ایجاد کند؟
این فصل هم به بحث‌هایی پیرامون نظام سرمایه‌داری پرداخته است.
این فصل در واقع تکمیل‌کننده و ادامه فصل پنج است و به تاثیر چاپگرهای سه بعدی روی تولید و صنعت می‌پردازد. همانطور که در مقاله آینده پژوهی صنعت فشن توضیح دادیم ، استفاده از این تکنولوژی تفییرات شگرفی در تولید کمپانی های معروف ایجاد خواهد کرد.
این فصل را پروفسور ادرین پاپ، عضو هیئت علمی دانشکده بخارست مجارستان به رشته تحریر درآورده است. پروفسور پاپ پیش از این نیز یک پیش بینی کلی از نظام پولی و مالی جهان بعد از بحران‌های مالی سال ۲۰۰۸ ارائه کرده بود. در این فصل به آشفتگی نظام‌های مالی و پولی پرداخته شده و تاثیر آن روی ارزهای دیجیتال و آینده تجارت جهانی بررسی شده است.
در این فصل واژه جالبی تحت عنوان «پساپول» مطرح شده است. در واقع پساپول مفهومی فراتر از پول به معنای امروزی است. ماهیت دقیق آن مشخص نیست ولی قطعا تفاوت‌های عمده‌ای با پول امروزی دارد. اما بدون تردید، تکامل پول در جهان دیجیتال خواهد بود ولی مشخص نیست که آیا این تغییرات فقط در نحوه مبادله پول خواهد بود یا به کلی مفهوم آن را دستخوش تغییر می‌کند. بحث‌هایی که در مورد آینده پژوهی پول در این فصل مطرح می‌شود، ایده‌پردازی و تحلیل علمی است. در واقع هنوز دستاوردی در این زمینه نداریم، فقط نشانه‌هایی از پول در دنیای آینده که در زندگی امروزی ما کم کم دیده می‌شود، مورد بررسی قرار گرفته است.
موضوع کتاب آینده کسب و کار
سرفصل‌های مهم کتاب آینده کسب وکار:
کتاب آینده کسب و کار مجموعه‌ای از ایده‌ها، تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌های آینده پژوهانی از سراسر دنیا است که نحوه کسب و کار در دنیای آینده را بررسی می‌کنند. دنیایی که در آن با هوش مصنوعی، ربات‌ها، چاپگرهای سه‌بعدی، نیروی کار از بازه‌های سنی مختلف، تعریف جدیدی از پول و تغییرات دنیای اقتصاد و سیاست مواجه خواهیم شد. اگر بتوانیم آینده را پیشبینی کنیم بهتر می‌توانیم برای این تحولات آماده شویم.
